Innovatie in Brussel: grote bedrijven voorop
Innovatie van de Brusselse ondernemingen is essentieel voor economische groei. Maar niet alle ondernemingen beschikken over dezelfde structuren en middelen om innovatieactiviteiten te ontplooien. De grootte van een onderneming speelt namelijk een doorslaggevende rol. Deze “In de Kijker” gaat dieper in op de kwestie, op basis van cijfers uit de laatste enquête “Community Innovation Survey” (CIS) 2020-2022.
Grote Brusselse ondernemingen zijn vaak innovatiever dan kleine Brusselse ondernemingen
Volgens de laatste Europese innovatie-enquête voor ondernemingen (CIS-enquête) voerde 57% van de Brusselse ondernemingen met 10 of meer werknemers innovatieactiviteiten uit tussen 2020 en 2022 (zie Grafiek 1). De situatie is vergelijkbaar voor Waalse ondernemingen met 10 of meer werknemers (60%). Vlaamse ondernemingen met minstens 10 werknemers innoveren vaker (75%).
Innovatieactiviteiten zijn erop gericht nieuwe producten op de markt te brengen of nieuwe bedrijfsprocessen te ontwikkelen. Om deze activiteiten uit te voeren, investeren ondernemingen in onderzoek en ontwikkeling (O&O), in andere materiële of immateriële activa en in opleiding. Deze investeringen zijn duur en riskant, en niet alle ondernemingen kunnen zich zulke investeringen veroorloven. Kleinere ondernemingen hebben vaak beperkte middelen en worden ook geconfronteerd met grotere gevolgen als deze activiteiten bijvoorbeeld niet leiden tot het aanboren van nieuwe markten.
Tussen 2020 en 2022 heeft 84% van de grote Brusselse ondernemingen met 250 of meer werknemers innovatieactiviteiten uitgevoerd, tegenover 50% van de kleine Brusselse ondernemingen met 10 tot 49 werknemers (zie Grafiek 1). Middelgrote Brusselse ondernemingen met 50 tot 249 werknemers vormen een tussencategorie op het gebied van innovatie (77%). De situatie is vergelijkbaar in de andere twee gewesten, waar grote ondernemingen innovatiever zijn dan kleine. De grootte van een onderneming speelt dus een doorslaggevende rol als het gaat om innovatieactiviteiten. Hoe groter de onderneming, hoe waarschijnlijker het is dat ze deze activiteiten uitvoert (Cohen en Klepper, 1996).
Bron: Belspo
Opmerking: het aandeel ondernemingen dat innovatieactiviteiten uitvoert, is het aantal ondernemingen dat innovatieactiviteiten uitvoert (die al dan niet hebben geleid tot de introductie van innovaties) als percentage van het totale aantal ondernemingen.
Het innovatieniveau van middelgrote en grote ondernemingen in Brussel is vergelijkbaar met dat in de andere twee gewesten
Grafiek 1 toont ook de verschillen in innovatie op gewestelijk niveau volgens de grootte van ondernemingen. De gewestelijke verschillen zijn minder uitgesproken bij middelgrote en grote ondernemingen met 50 of meer werknemers dan bij kleine ondernemingen met minder dan 50 werknemers.
Het innovatieniveau van middelgrote en grote ondernemingen in Brussel is vergelijkbaar met dat van ondernemingen van vergelijkbare grootte in de andere twee gewesten. Tussen 2020 en 2022 noteerden middelgrote en grote Brusselse ondernemingen een innovatiepercentage van respectievelijk 77% en 84%. Vlaamse middelgrote en grote ondernemingen die innovatieactiviteiten verrichten zijn goed voor respectievelijk 83% en 91%, en Waalse ondernemingen van gelijkwaardige grootte voor respectievelijk 73% en 76%.
Omgekeerd zijn er relatief minder kleine innovatieve ondernemingen in Brussel (50%) dan kleine innovatieve ondernemingen in Vlaanderen (72%) en Wallonië (57%).
Methodologisch kader
Gegevens over innovatie bij ondernemingen
Statistieken over de innovatieactiviteiten van ondernemingen zijn afkomstig van de Europese innovatie-enquête voor ondernemingen (Community Innovation Survey - CIS), die om de twee jaar wordt uitgevoerd. Deze enquête richt zich op ondernemingen met 10 of meer werknemers die actief zijn in de industrie en de marktdiensten (met NACE Rev. 2-codes: 05-39, 46, 49-53, 58-66, 71-73).
Bij de laatste CIS-enquête 2020-2022 bestaat de Belgische steekproef uit 7313 ondernemingen met 10 of meer werknemers, waarvan er 847 gevestigd zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Enkele definities
• Een onderneming die innovatieactiviteiten uitvoert is een onderneming die minstens één activiteit heeft uitgevoerd die gericht is op het ontwikkelen van innovaties (nieuwe producten of bedrijfsprocessen).
• Innovatieactiviteiten omvatten het volgende: onderzoek en ontwikkeling (O&O), engineering, design en creatief werk, intellectuele eigendom, ontwikkeling van software en databanken, opleiding van werknemers en investeringen in materiële activa.
• Als de innovatieactiviteiten van een onderneming leiden tot innovaties (nieuwe producten of bedrijfsprocessen), dan wordt het een innovatieve onderneming genoemd. Toch leiden niet alle innovatieactiviteiten tot innovaties.
Meer weten?
Statistieken over de innovatieactiviteiten van ondernemingen zijn hier beschikbaar.
Definities en concepten over innovatie staan hier vermeld in de methodologische nota.
Cahier van het BISA nr. 8 Kennisstromen in innovatieve bedrijven: het Brussels innovatiesysteem is hier beschikbaar.
De Focus van het BISA nr. 17 Welke zijn de innovatieve ondernemingen in Brussel en hoe innoveren ze? kan hier worden gedownload.