Ouderschapsverlof, anders opgenomen door vrouwen dan door mannen
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onderbreken vooral de vrouwen hun carrière voor de opvang van kinderen. Het aandeel van de mannen stijgt, maar meer dan vrouwen opteren ze om de arbeidstijd te verminderen met één vijfde. Vooral in het eerste jaar na de geboorte maken Brusselaars (en weer vooral vrouwen) gebruik van ouderschapsverlof.
Een kwart van het ouderschapsverlof wordt opgenomen door mannen
Werknemers wordt via het ouderschapsverlof de mogelijkheid gegeven gedurende enkele maanden hun arbeidstijd te verminderen of hun loopbaan te onderbreken voor de opvang van een kind jonger dan 12 jaar. Deze werknemers hebben elke maand recht op een onderbrekingsuitkering van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). In 2018 werden aan Brusselaars maandelijks gemiddeld 4 144 van deze uitkeringen betaald, waarvan 73 % gericht was aan een vrouw. De kloof tussen mannen en vrouwen wordt wel kleiner. In 2010 was nog 80 % van dit type onderbrekingsuitkering bestemd voor vrouwen.
Ouderschapsverlof van Brusselaars naar stelsel en geslacht: 2018 (jaargemiddelde)
Aantal betalingen
Het ouderschapsverlof kan in verschillende vormen genomen worden:
- de werknemers kunnen hun loopbaan voltijds onderbreken gedurende in totaal vier maanden per kind;
- voltijds tewerkgestelde werknemers kunnen opteren de arbeidstijd met de helft te verminderen gedurende in totaal 8 maanden of met 1/5 gedurende 20 maanden1.
Ook hier is er een duidelijk verschil tussen mannen en vrouwen. Waar 37 % van de betalingen aan Brusselse vrouwen ter compensatie van een voltijdse loopbaanonderbreking is, is dit bij de mannen slechts 21 %. Het merendeel van de betalingen bij de vaders is gelinkt aan een arbeidstijdvermindering met 1/5 (73 % tegenover 57 % bij de vrouwen). De optie om halftijds te werken is zowel bij mannen als vrouwen niet populair.
Een piek in de zomervakantie
Juli en augustus zijn de uitverkoren maanden om ouderschapsverlof te nemen. Het gemiddeld aantal betalingen steeg in deze zomermaanden naar 5 314 tegenover gemiddeld 3 910 in de maanden buiten de vakantieperiode. Vooral in de maand augustus passen personen met kinderen hun arbeidstijd aan met een piek van 5 605 betalingen voor ouderschapsverlof. Tijdens de vakantie wordt voornamelijk gekozen voor een voltijdse onderbreking van het werk (55 % van de betalingen, waar dit slechts 27 % is in de maanden hierbuiten).
Veel vrouwen nemen ouderschapsverlof tijdens het eerste jaar na de geboorte
De gemiddelde leeftijd van een Brusselse moeder bij de geboorte van een kind is 31,6 jaar (tegenover 30,4 jaar in het Vlaams Gewest en 30,3 jaar in het Waals Gewest)2. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat 60 % van alle uitkeringen voor ouderschapsverlof gebeurt aan personen tussen 30-39 jaar.
Ouderschapsverlof van Brusselaars naar leeftijd kind en geslacht: 2018 (jaargemiddelde)
Aantal betalingen
Bovenstaande grafiek toont het aantal uitbetalingen naar leeftijd van het kind3. Twee zaken vallen meteen op:
- bijna een derde van de uitbetalingen gebeurt voor het nemen van ouderschapsverlof voor een kind jonger dan 1 jaar (1 318 van de gemiddeld 4 144 betalingen aan Brusselaars);
- het zijn voornamelijk vrouwen die hun arbeidstijd aanpassen in het eerste jaar na de geboorte van hun kind. Bij meer dan de helft van deze vrouwen (52 %) gaat het om een voltijdse onderbreking van de loopbaan van minstens één maand.
Methodologie en bron
De statistieken over het ouderschapsverlof zijn afkomstig van de RVA. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening is zowel verantwoordelijk voor de werkloosheidsverzekering als de behandeling van dossiers inzake loopbaanonderbreking van werknemers. Buiten het ouderschapsverlof zijn er nog mogelijkheden om de arbeidsprestaties tijdelijk te schorsen of te verminderen om voor een kind te zorgen, zoals het tijdskrediet in de privésector en de gewone loopbaanonderbreking in de openbare sector. Het ouderschapsverlof wordt echter door de Brusselaars veruit het meest gebruikt. Sinds juni 2019 werden de voorwaarden voor het ouderschapsverlof versoepeld waardoor het bijvoorbeeld ook mogelijk is de prestaties te verminderen met 1/10 mits akkoord van de werkgever of voor een kortere periode.
De statistieken uit deze “In de kijker” zijn gebaseerd op het aantal uitbetalingen per maand door de RVA om het loonverlies gedeeltelijk te compenseren. Ouderschapsverlof opgenomen zonder uitkering van de RVA zit dus niet vervat in deze statistieken.
Iemand met een voltijdse onderbreking heeft per kind in principe recht op 4 maanden uitkering door de RVA, tegenover 8 maanden voor halftijds en 20 maanden voor 1/5. Dit heeft als dusdanig een invloed op de hierboven besproken jaargemiddelden per stelsel.
Meer weten?
Vindt de cijfers over het ouderschapsverlof, de loopbaanonderbreking, het tijdskrediet en de andere vormen van thematisch verlof terug in het thema “Arbeidsmarkt”.
[1] Sinds juni 2019 werden de voorwaarden voor het ouderschapsverlof versoepeld waardoor het ook mogelijk is de prestaties te verminderen met 1/10 mits akkoord van de werkgever. Dit is echter nog niet van toepassing op de hier getoonde cijfers.
[2] https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/geboorten-en-vruchtbaarheid
[3] Het gaat niet noodzakelijk om het eerste of enige kind. Een persoon kan bijvoorbeeld ouderschapsverlof opnemen voor een kind van 5 jaar, net na de geboorte van een tweede kind.